Sumak, yemeklere ekşi bir lezzet veren, kırmızı renkli bir
baharattır. Peki sumak sadece lezzetli mi, yoksa sağlığınız için
de faydalı mı? Cevabı merak ediyorsanız, bu makaleyi okumaya
devam edin. Sumak faydaları saymakla bitmeyen bir bitkidir.
İçinde yüksek miktarda C vitamini, antioksidan, vitamin ve
mineral bulunur. Bu sayede vücudunuzun bağışıklık sistemini
güçlendirir, sindirim sistemini düzenler, kalp sağlığını
destekler, kansere karşı korur ve daha birçok hastalığa iyi
gelir. İşte sumak faydaları ile ilgili bilmeniz gerekenler.
Sumak Nedir?
Sumak, sumak ağacı olarak da adlandırılan Rhus bitkisinin
meyvelerinden elde edilen bir tür baharattır. Meyveleri kırmızı
renkte ve küresel biçimde olan bu bitki ekşi bir lezzete
sahiptir. Sumak ağacı olarak da tanımlanan bitki çalı
görünümündedir. Ağacından toplandıktan sonra uygun teknikler
yardımıyla kurutulan sumak, genellikle tuz ile karıştırılıp toz
haline getirilir ve baharat şeklinde kullanılır.
Sumak, ülkemizde ve Orta Doğu’da yaygın olarak bilinen ve
kullanılan bir baharat türüdür. Kokuyu azaltıcı etkisi nedeniyle
soğan salatalarında çok yaygın olarak kullanılan sumak, her türlü
salatada ve bazı yemeklerin, mezelerin içerisinde sıklıkla yer
alır. Yemeklere kendine özgü hoş bir lezzet vermesinin yanı sıra
sumak, sağlık açısından da oldukça faydalı bir baharattır.
Antiinflamatuar ve antioksidan etkileri başta olmak üzere sağlık
üzerinde oluşturduğu birçok olumlu etki nedeniyle sağlıklı
beslenme düzeninin bir parçası olması gereken besin türlerinden
bir tanesidir.
Sumak Faydaları Nelerdir?
Sumak faydaları ile ilgili yapılan bilimsel araştırmalar, bu
baharatın insan sağlığı üzerinde pek çok olumlu etkiye sahip
olduğunu göstermektedir. İşte sumağın faydalarından bazıları:
- Önemli Bir Antioksidandır: Sumak, antioksidan özellikleriyle
yıllardır bilinen ve yaygın olarak kullanılan birçok baharat
türünden çok daha güçlü bir antioksidandır. Bu sayede vücutta
dolaşan serbest radikalleri indirger ve oksidatif stres düzeyini
düşürür. Yol açtığı bu olumlu etki sayesinde hücrelerin
kanserleşmesini önleyerek tüm kanser türlerine karşı koruyucu
etki sağlar. Ayrıca antioksidan etkisi sayesinde kalp ve damar
hastalıkları başta olmak üzere birçok kronik hastalık türüne
yakalanma olasılığını da önemli ölçüde düşürür.
- Sindirim Sistemini Düzenler: Sumak, içinde yüksek miktarda
lif bulundurur. Lif, sindirim sisteminin düzenli çalışmasını
sağlar, bağırsak hareketlerini kolaylaştırır ve kabızlık gibi
sorunları önler. Ayrıca sumak, mide asidini dengeler,
hazımsızlığı giderir, mide ağrısı, kramp ve gaz gibi şikayetleri
azaltır. Sumak, aynı zamanda bağırsak florasını koruyarak,
bağırsak enfeksiyonlarına karşı da vücudu savunur.
- Kalp Sağlığını Destekler: Sumak, kolesterolü düşürücü etkiye
sahiptir. Kandaki kötü kolesterol (LDL) seviyesini azaltırken,
iyi kolesterol (HDL) seviyesini arttırır. Bu sayede damar
tıkanıklığı, kalp krizi, inme gibi kalp ve damar hastalıklarının
riskini azaltır. Ayrıca sumak, kan basıncını düşürür, kan
dolaşımını iyileştirir ve kanın pıhtılaşmasını önler.
- Bağışıklık Sistemini Güçlendirir: Sumak, içinde yüksek
miktarda C vitamini bulundurur. C vitamini, bağışıklık sistemini
güçlendiren, enfeksiyonlara karşı vücudu koruyan, yara
iyileşmesini hızlandıran, cilt sağlığını destekleyen önemli bir
vitamindir. Sumak, aynı zamanda anti-bakteriyel, anti-viral ve
anti-fungal özellikler gösterir. Bu sayede bakteri, virüs ve
mantar gibi mikroorganizmalara karşı vücudu savunur. Sumak, grip,
soğuk algınlığı, bronşit, boğaz ağrısı gibi solunum yolu
hastalıklarına iyi gelir, ateşi düşürür ve öksürüğü azaltır.
- Kan Şekerini Düzenler: Sumak, kan şekerini düşürücü etkiye
sahiptir. Kandaki glikoz seviyesini dengeler, insülin direncini
azaltır ve diyabet hastalığının kontrol altına alınmasına
yardımcı olur. Sumak, aynı zamanda kan şekerinin ani yükselmesini
ve düşmesini önleyerek, hiperglisemi ve hipoglisemi gibi
durumların yaşanmasını engeller.
- Karaciğer Sağlığını Korur: Sumak, karaciğerin temizlenmesine
ve detoks yapmasına yardımcı olur. Karaciğerde biriken
toksinleri, yağları ve zararlı maddeleri vücuttan atar. Karaciğer
fonksiyonlarını iyileştirir, karaciğer yağlanması, siroz, hepatit
gibi karaciğer hastalıklarının önlenmesine katkı sağlar.
- Diş Sağlığını Destekler: Sumak, diş eti bakımını yapar, diş
eti iltihabı, kanaması ve çekilmesi gibi sorunları önler. Anti
bakteriyel içeriği sayesinde ağız yaralarına, aftlara, diş
çürüklerine ve diş plaklarına iyi gelir. Ağız kokusunu giderir,
dişleri beyazlatır ve parlatır.
- Sumak, diş sağlığını destekler, diş eti iltihabı, kanaması ve
çekilmesi gibi sorunları önler. Anti bakteriyel içeriği sayesinde
ağız yaralarına, aftlara, diş çürüklerine ve diş plaklarına iyi
gelir. Ağız kokusunu giderir, dişleri beyazlatır ve parlatır.
- Kemik Sağlığını Korur: Sumak, içinde yüksek miktarda
kalsiyum, magnezyum, fosfor ve potasyum gibi kemik sağlığı için
gerekli olan mineralleri bulundurur. Bu sayede kemikleri
güçlendirir, kemik erimesi, osteoporoz, artrit gibi kemik
hastalıklarının önlenmesine yardımcı olur. Ayrıca sumak, kas
sağlığını da destekler, kas krampları, ağrıları ve yorgunluğunu
giderir.
- Cilt Sağlığını Destekler: Sumak, cilt sağlığı için önemli
olan C vitamini, antioksidan, anti-inflamatuar ve anti-bakteriyel
içeriklere sahiptir. Bu sayede cildi nemlendirir, besler, yeniler
ve canlandırır. Ciltteki kırışıklık, leke, sivilce, yara, egzama,
mantar gibi sorunları giderir. Cildi güneşin zararlı ışınlarından
korur, cilt kanseri riskini azaltır.
Sumak Nasıl Kullanılır?
Sumak, yemeklere ekşi bir lezzet vermek için kullanılan bir
baharattır. Sumak, özellikle soğan salatalarında, çiğ köfte,
lahmacun, kebap, köfte, pilav, çorba, yoğurtlu mezeler, turşu,
sos, marinat gibi yemeklerde kullanılır. Sumak, aynı zamanda çay
olarak da demlenebilir. Sumak çayı, sağlık açısından pek çok
fayda sağlar. Sumak çayı yapmak için, bir bardak kaynar suya bir
tatlı kaşığı sumak tozu ekleyin ve 10 dakika kadar demleyin.
Süzerek içebilirsiniz. Sumak çayına bal, limon, zencefil, tarçın
gibi malzemeler de ekleyerek lezzetini ve faydasını
arttırabilirsiniz.
Sumak Zararları Nelerdir?
Sumak, sağlık açısından pek çok fayda sağlayan bir baharattır.
Ancak her besin gibi, sumak da aşırı tüketildiğinde bazı yan
etkilere neden olabilir. Sumak zararları şunlardır:
- Sumak, alerjiye neden olabilir. Sumak alerjisi olan
kişilerde, sumak tüketimi sonrasında kaşıntı, kızarıklık, şişlik,
kurdeşen, nefes darlığı, boğazda şişme gibi belirtiler
görülebilir. Sumak alerjisi olan kişiler, sumak tüketiminden
kaçınmalıdır.
- Sumak, mide asidini arttırabilir. Mide asidi yüksek olan
kişilerde, sumak tüketimi sonrasında mide yanması, ekşime, reflü,
gastrit gibi şikayetler görülebilir. Mide asidi yüksek olan
kişiler, sumak tüketimini sınırlamalıdır.
- Sumak, kan sulandırıcı etkiye sahiptir. Kan sulandırıcı ilaç
kullanan kişilerde, sumak tüketimi sonrasında kanama riski
artabilir. Kan sulandırıcı ilaç kullanan kişiler, sumak
tüketimini doktorlarına danışarak yapmalıdır.
- Sumak, hamilelik ve emzirme döneminde zararlı olabilir.
Sumak, hamilelik ve emzirme döneminde anne ve bebek sağlığı
üzerinde olumsuz etkiler yapabilir. Sumak, hamilelikte düşük,
erken doğum, kanama, bebekte gelişim bozukluğu gibi riskleri
arttırabilir. Emzirme döneminde ise, sumak anne sütüne geçerek
bebeğin sindirim sistemi, karaciğer, böbrek, kan gibi organlarını
olumsuz etkileyebilir. Hamile ve emziren kadınlar, sumak
tüketiminden kaçınmalıdır.
(ESRA GÜLLER)
