Sipsi, 15 ila 25 santimetre uzunluğunda, ince bir kamıştan yapılan bir üflemeli çalgıdır. Görünüş olarak kavala ya da neye benzeyen sipsi, tek parça veya iki parça halinde olabilir. Sesin çıkmasını sağlayan ağızlık kısmına cukcuk, gövde kısmına ise gödlek denir. Üzerinde altı adet delik bulunan sipsi, Hüseyni dizisine göre açılmıştır. Sipsi, ses alanı sınırlı olan bir çalgıdır, ancak icra tekniklerinin iyi kullanılmasıyla diğer dizilerin de çalınması mümkündür. Sipsi, daha çok bir eşlik çalgısıdır ve cura, üç telli, kabak kemane gibi çalgılarla uyum içinde çalınır.
Sipsinin en önemli özelliği, yöresel bir çalgı olmasıdır. Sipsi, başta Burdur ve Isparta olmak üzere, Fethiye’den kuzeye doğru Denizli’ye kadar olan bölgede yoğun olarak kullanılmaktadır. Bu bölge, Teke yöresi olarak bilinir ve yörük kültürünün etkisi altındadır. Sipsi, Teke yöresinin gurbet havalarının, zeybeklerin, oyun havalarının vazgeçilmez bir unsuru olmuştur. Sipsi, yörüklerin göçleri sırasında yanlarında taşıdıkları, doğayla uyumlu, basit ama etkili bir çalgıdır. Sipsi, yörüklerin duygularını, özlemlerini, sevinçlerini, acılarını anlatan bir dildir.
Sipsi yapımı, ustalık ve deneyim gerektiren bir iştir. Sipsi, çeşitli maddelerden yapılabilir. En yaygın olanı, kamıştan yapılan sipsidir. Kamış, sipsi yapımına uygun bir bitkidir, çünkü içi boş, esnek ve dayanıklıdır. Kamış, sipsi yapımı için uygun boyda kesilir, kurutulur, yumuşatılır ve delikler açılır. Sipsinin ağızlık kısmı, cukcuk adı verilen bir parça ile kaplanır. Cukcuk, sipsinin sesini belirleyen önemli bir parçadır. Cukcuk, genellikle sipsinin yapımında kullanılan kamıştan, bazen de başka bir maddeden yapılabilir. Sipsinin gövde kısmı, gödlek adı verilen bir parça ile süslenir. Gödlek, sipsinin görünümünü güzelleştiren, aynı zamanda çalımı kolaylaştıran bir parçadır. Gödlek, genellikle renkli iplerle sarılarak yapılır.
Sipsi çalmak, üflemek ve parmaklamak suretiyle olur. Sipsinin ağızlık kısmına hava üflenir ve gövde kısmındaki deliklere parmaklar yerleştirilerek çeşitli notalar çıkarılır. Sipsi, nota bilmeden çalınabilen bir çalgıdır. Sipsi çalan kişi, kulak ve hissiyatına göre sipsiyi çalar. Sipsi, genellikle Teke yöresinin ezgilerine uygun olarak çalınır. Sipsi, dokuz sekizlik, dokuz onaltılık ve iki dörtlük nota ölçüleriyle müzik yapılmasına olanak sağlar. Sipsi, tek başına veya başka çalgılarla birlikte çalınabilir. Sipsi, cura, üç telli, kabak kemane gibi çalgılarla çok güzel bir uyum içinde çalınır. Sipsi, daha çok gurbet havalarında, zeybeklerde, oyun havalarında çalınır. Sipsi, yörük kültürünün duygusunu, coşkusunu, ritmini yansıtan bir çalgıdır.
(HABER MERKEZİ)
