Salep, orkide bitkisinin yumrularından elde edilen bir toz ve bu tozdan yapılan geleneksel bir Türk içeceğidir. Kış aylarında sıcak süt ile hazırlanan salep, hem lezzetli hem de sağlıklı bir seçenektir. Peki salep nasıl yapılır, faydaları ve zararları nelerdir, hangi bölgelerde yetişir? İşte salep hakkında merak edilenler…
Salep, orkide ailesinin Ophrys, Orchis, Serapias, Dactylorhiza, Platanthera gibi çeşitli türlerinin toprak altında kalan yumrularından elde edilen bir tozdur. Bu toz, sıcak süt ile karıştırılarak kıvamlı ve aromalı bir içecek haline getirilir. Salep, hem bitkiye, hem yumrusuna, hem de içeceğine verilen ortak bir isimdir.
Salep, Orta Doğu bölgesinde ortaya çıkmış ve 17. yüzyıldan itibaren Avrupa’da da popüler olmuştur. Türkiye’de ise salep, kış aylarının vazgeçilmez içeceklerinden biridir. Salep, genellikle sade olarak tüketilir, ancak bazı çeşitleri çikolata, bal badem, damla sakızı gibi aromalarla tatlandırılabilir.
Salep yapmak için gerekli malzemeler şunlardır:
Bir tencereye süt, salep tozu ve şeker ekleyin. Çırpma teli ile
iyice karıştırın.
Tencereyi ocağa alın ve kısık ateşte sürekli karıştırarak
pişirin. Kaynayana kadar yaklaşık 15-20 dakika pişirmeye devam
edin.
Kaynadıktan sonra ocaktan alın ve salep bardaklarına
paylaştırın.
Üzerine tarçın serpin ve sıcak olarak servis yapın.
Salep, içerdiği vitamin, mineral ve proteinler sayesinde sağlığa pek çok fayda sağlar. İşte salepin faydalarından bazıları:
Salep, A ve C vitaminleri bakımından zengindir. Bu vitaminler
bağışıklık sistemini güçlendirir ve soğuk algınlığı, grip gibi
hastalıklara karşı korur.
Salep, sodyum, potasyum ve kalsiyum gibi mineraller içerir. Bu
mineraller, sinir sistemi, kas ve kemik sağlığı, kan basıncı ve
kalp ritmi gibi fonksiyonlara katkıda bulunur.
Salep, yüksek oranda nişasta içerir. Bu sayede tokluk hissi verir
ve iştahı kontrol etmeye yardımcı olur.
Salep, sindirim sistemi için faydalıdır. Mide ve bağırsak
rahatsızlıklarına iyi gelir, kabızlık ve ishal gibi sorunları
önler.
Salep, cinsel gücü artırıcı bir etkiye sahiptir. Özellikle
erkeklerde sperm kalitesini ve sayısını yükseltir.
Salep, sağlığa faydalı bir içecek olsa da, bazı durumlarda zararlı olabilir. İşte salepin zararlarından bazıları:
Salep, alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Özellikle orkide
alerjisi olan kişiler, salep tüketmeden önce doktorlarına
danışmalıdır.
Salep, yüksek kalorili bir içecektir. Bir bardak salep yaklaşık
200 kalori içerir. Bu nedenle, kilo kontrolü yapmak isteyen
kişiler, salep tüketimini sınırlamalıdır.
Salep, şeker hastaları için uygun değildir. Salep, hem şeker hem
de nişasta içerir. Bu da kan şekerini yükseltir ve diyabet
komplikasyonlarına yol açabilir.
Salep, böbrek hastaları için sakıncalı olabilir. Salep, kalsiyum
ve potasyum gibi mineralleri yüksek oranda içerir. Bu da böbrek
fonksiyonlarını olumsuz etkileyebilir.
Salep, orkide bitkisinin yumrularından elde edilen bir tozdur. Orkide bitkisi ise, Anadolu’nun birçok bölgesinde yetişebilen bir çiçektir. Ülkemizde salep yetiştiriciliği ile ünlü olan yerlerin başında Burdur ilinin Bucak ilçesi gelir. Bu ilçe, salep çekirdeği denilen yumruların üretiminde önemli bir rol oynar. Salep çiçeği de salkım ya da başak halinde büyür ve oldukça estetik bir görünüme sahiptir.
(SAİM TUNÇMAN)
