Elpek bezi nedir? Bu sorunun cevabını merak edenler için hazırladığımız bu makalede, elpek bezinin tarihçesini, dokuma özelliklerini, kültürel önemini ve günümüzdeki durumunu anlatacağız. Elpek bezi, Zonguldak’ın Karadeniz Ereğli ilçesinde üretilen yöresel bir el dokumasıdır. Keten ve pamuk ipliği ile dokunan elpek bezi, geçmişte giyim malzemesi ve yelken bezi olarak kullanılmıştır. Günümüzde ise hediyelik eşya ve turistik ürün olarak değerlendirilmektedir. Elpek bezinin 6 bin 500 yıllık bir geçmişi olduğu ve Frigler döneminde yaygınlaştığı bilinmektedir. Elpek bezi, dokumacılık sanatının en naif örneklerinden biri olarak kültürel mirasımızı yansıtmaktadır.
Elpek bezinin tarihi, Karadeniz Ereğli yöresinde keten dokumacılığının tarihi ile paraleldir. Keten dokumacılığı, yörede Antik Çağ’da hüküm sürmüş olan Frigler döneminde yaygınlaşmıştır. Kâtip Çelebi’nin Cihannüma başlıklı eserine göre bölgede elpek bezi ile Osmanlı donanması için yelken bezi üretilmiştir. Elpek bezi, geçmiş yüzyılda giyim malzemesi ve iç çamaşırı, gömlek, çarşaf gibi ihtiyaçlar için kullanılmıştır. 1940-1950 yıllarında kaybolma sürecine giren elpek bezinin üretimi, 1997 yılında Ereğli ilçesinin Kandilli semtinde Nilgün Efes tarafından bir dokuma evi kurulması ile yeniden canlandırılmıştır. Günümüzde elpek bezi ile masa örtüleri ve hediyelik eşyalar yapılmaktadır. Ayrıca elpek bezi Karadeniz Ereğli’sini temsil eden turistik ürünler arasında yer almaktadır.
Elpek bezi, “düzen” adı verilen el tezgâhlarında bezayağı tekniği ile dokunur. Atkı veya çözgüsünde keten ve pamuk ipliği kullanılır. Çözgü ve atkıda tek renk veya renk tekrarları kullanılarak boyuna dikey çizgili dokumalar üretilmektedir. Elpek bezi, yazın serin kışın vücut ısısını tutmasıyla ünlüdür. İnce olarak dokunan bezler başörtüsü (yazma yemeni), kalın ve deseni yollu olan bezler (alacalı bez), sofra, kerevet (sedir) örtüsü ve döşemelik, mavi boyalı (gök bez) bez, erkek pantolonu, çite bezi de kadın şalvarı (dizlik) olarak kullanılan yaygın dokuma ürünleridir.
Elpek bezi, dokumacılık sanatının en naif örneklerinden biri olarak kültürel mirasımızı yansıtmaktadır. Elpek bezinde kullanılan renk, boya ve motifler, yöredeki doğal ve sosyal yaşamın izlerini taşımaktadır. Elpek bezinde görülen Zonguldak yöresi nakışları, nakış bezi, nakış türü, nakış tekniği, kullanılan renk, boya ve motif yönünden üstün özellikler taşımaktadır. Elpek bezi, aynı zamanda bir hafıza dokumasıdır. Elpek bezinin dokunması, kız çeyizinin hazırlanması, elpek bezinin giyilmesi ve kullanılması, yöredeki kadınların hayatlarının önemli bir parçası olmuştur. Elpek bezi, kadınların emeklerini, becerilerini, duygularını, hayallerini ve umutlarını dokudukları bir bezdir.
Elpek bezi, Zonguldak’ın Karadeniz Ereğli ilçesinde üretilen
yöresel bir el dokumasıdır. Keten ve pamuk ipliği ile dokunan
elpek bezi, geçmişte giyim malzemesi ve yelken bezi olarak
kullanılmıştır. Günümüzde ise hediyelik eşya ve turistik ürün
olarak değerlendirilmektedir. Elpek bezinin tarihçesini,
özelliklerini ve kültürel önemini bu makalede okuyabilirsiniz.
Elpek bezi, dokumacılık sanatının en naif örneklerinden biri
olarak kültürel mirasımızı yansıtmaktadır. Elpek bezi, kadınların
emeklerini, becerilerini, duygularını, hayallerini ve umutlarını
dokudukları bir bezdir. Elpek bezi, Zonguldak’ın Karadeniz Ereğli
ilçesinin simgesi ve gururu olmaya devam etmektedir.
