Dünyada 2023 genelinde yüksek enflasyona karşı uygulanan sıkı para politikaları dünya ticaretini ve ihracat pazarlarını olumsuz etkiledi. Türkiye’nin ihracat performansı da bu koşullar içinde yavaşladı. Şubat ayında yaşanan deprem, mayıs ayındaki uzun seçim süreci, nisan ve haziran aylarında çalışma gün sayısındaki azalmalar ile 2023 yılının ikinci yarısında yeni politikalara uyum süreci Türkiye’nin ihracatını sınırladı. 2023 yılının ilk yarısında Türk lirası aşırı değerlenirken, çoklu kurlar oluştu ve finansmana erişim zorlaşmıştır. Yılın ikinci yarısında ise sıkı para politikalarına geçilince TL’de düzeltme oldu ve reel faizlere geçildi. Dolayısıyla 2023 yılında Türkiye’nin ihracatı yüzde 0,6 artışla 255,8 milyar dolar olarak gerçekleşti. Bu koşullar içinde endeks 2022 yılını 0,89 puan ile negatif kapatırken 2023 yılı ilk yarısında 0,82; 2023 sonunda ise 0,91 puan oldu. Dolayısıyla ihracat artışı yavaşlarken ithalat azaldı.
Türkiye Seramik Federasyonu tarafından sektörlerin Türkiye’nin dış ticaretine katkısının ölçülmesi, sektörlerin katkılarına göre sıralandırılması ve sektörlerin katkılarına göre desteklenmesi için bilgi seti oluşturulması amacıyla hazırlanan “Türkiye İhracat Katkı Endeksi”nin 2023 yılı sonuçlarına göre inşaat seramikleri sektörü 11,0’lık oranla 2023 yılında ihracata en yüksek katkı sağlayan sektör oldu. Sektörün katkı oranı ilk yarıda düşmesine rağmen ikinci yarıda yükseldi. Bu yükselişin ithalattaki gerilemeden kaynaklandığı gözlendi. Sektörün net ihracat katkısı ilk 2023 yılında 849 milyon dolar olarak gerçekleşti. Öte yandan 2023 yılında 20 sanayi kolu içinde ihracat katkı oranı pozitif olan sektör sayısı 11’e çıktı. İnşaat seramiklerini izleyen yüksek katkı oranına sahip sektörler 6,61 ile mobilya ve 5,26 ile giyim eşyaları oldu. Bu arada 2023 yılında en yüksek ihracatı 0,86 katkı oranıyla motorlu kara taşıtları sanayi gerçekleştirdi. 9 sanayi kolunun ihracat katkı oranları 2023 yılında negatif oranda gerçekleşirken, en yüksek negatif oran ise 0,18 puan ile elektronik ve bilgisayar sanayinde görüldü.
Yurt içinde deprem afeti, seçim süreci, değerlenen Türk lirası, sıkılaşma politikaları, küresel ölçekte ise parasal sıkılaşma sonucu pazarlardaki durgunluk Türkiye’nin ihracatını sınırlamış oldu. Bu dönemde inşaat seramikleri ihracatında 2023 yılında yüzde 30,5 oranında düşüş gözlendi. Bunda en büyük etkenin ise 2023 yılında ihracat pazarları ve özellikle Avrupa’daki yavaşlama olduğu belirtildi. Deprem, inşaat malzemesi sanayi üzerinde daha olumsuz etki yarattı. İnşaat seramikleri ihracatı 2023 yılında 946 milyon dolar olarak gerçekleşirken, ihracata mutlak katkı ise 849 milyon dolar oldu. 2023 yılında seramik kaplama malzemeleri ihracatı değer olarak yüzde 38,0 azalarak 634 milyon dolara geriledi. Özellikle kaplama malzemeleri ihracatında ciddi bir düşüş gözlendi. Seramik sağlık gereçleri ihracatı ise 2023 yılında yüzde 8,0 azalarak 312 milyon dolar oldu. Öte yandan seramik kaplama malzemeleri ihracatı miktar bazında yüzde 43,5 azalarak 1.337.284 tona indi. Seramik sağlık gereçleri ihracatı ise miktar bazında yüzde 17,7 düşerek 152.464 ton olarak gerçekleşti. Bu arada seramik sağlık gereçleri ihracat birim fiyatı 2023 yılında ortalama 2,05 dolar/kg’ye, seramik kaplama malzemeleri ihracat birim fiyatı 47 cent/kg’ye yükseldi.
Türk seramik sektörünün dünyada önemli bir oyuncu olduğunun altını çizen Türkiye Seramik Federasyonu Başkanı İlter Yurtbay; “Gerek ülkemizde gerekse tüm dünyada yaşanan tüm olumsuzluklara rağmen, yerli kaynaklarla üretim yapan ve ihracatta öne çıkan seramik sektörü ekonomimize katma değer sağlamaya ve ihracatta liderliğini korumaya devam ediyor. Hedefimiz, yeniden şekillenen dünya pazarında ve tedarik zincirinde Türk seramiklerinin kalıcı olarak yer almasıdır. 2023 yılının başında büyük bir deprem felaketi, ekonomide dalgalanmalar ve uzunca bir seçim süreci yaşanmış olsa da inşaat seramiklerinin ihracata olan katkısı göz ardı edilemez. Bugün bu kadar iyi ihracat yapabiliyor olmamızın altında yatan en önemli sebeplerden biri de son derece modern üretim tesislerimizin olması ve her koşulda üretmeye devam edebilme motivasyonumuz. Başta Amerika pazarı olmak üzere ihracat yaptığımız ülkelerde daha da güçlenmeye ve yüksek yerli katma değer oranımızla net döviz girişini artırmaya devam edeceğiz” dedi.
(ERHAN TAYLAN)
