5 Aralık: Tarihte İz Bırakan Olaylar ve Önemli Gelişmeler

Kadın Hakları İçin Tarihi Adım: Türkiye’de Seçme ve Seçilme Hakkı (1934)

5 Aralık 1934’te Türkiye Cumhuriyeti, dünyaya öncü olacak bir karar aldı. Mustafa Kemal Atatürk liderliğinde, kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanındı. Bu adımla Türkiye, kadınlara siyasi haklar tanıyan ilk ülkelerden biri oldu. 1935 seçimlerinde 17 kadın milletvekili meclise girerek tarih yazdı.

Sanat Dünyasının Büyük Kaybı: Mozart’ın Ölümü (1791)

Klasik müziğin dehası Wolfgang Amadeus Mozart, 5 Aralık 1791’de Viyana’da hayata gözlerini yumdu. Besteleriyle sanat dünyasında iz bırakan Mozart, 35 yıllık hayatına 600’ün üzerinde eser sığdırarak müzik tarihinin efsaneleri arasına girdi.

Uluslararası Göç Örgütü’nün Kuruluşu (1951)

Dünya çapında göçmenlerin refahını sağlamak amacıyla Uluslararası Göç Örgütü (IOM) 5 Aralık 1951’de kuruldu. İlk adıyla “Geçici Hükümetlerarası Göçmen Komitesi” olarak başlayan bu girişim, bugün göçmenlerin haklarının korunmasında öncü bir rol oynuyor.

Sporun Zafer Anı: Türkiye’nin Balkan Şampiyonluğu (1981)

5 Aralık 1981’de Türk milli basketbol takımı, Sofya’da düzenlenen turnuvada Yunanistan’ı yenerek Balkan Şampiyonu oldu. Bu zafer, Türk basketbol tarihinin gururla hatırlanan anlarından biri oldu.

Göktürk-1 Uydusunun Fırlatılması (2016)

Türkiye, 5 Aralık 2016’da uzay çalışmalarında önemli bir adım attı. Göktürk-1 uydusu Fransız Guyanası’ndan fırlatıldı. Uydunun yüksek çözünürlüklü görüntüleme kapasitesi, Türkiye’nin savunma ve tarım gibi alanlarda teknolojik gücünü artırmayı hedefliyordu.

Tarihte Bugün Yaşanan Olaylar

• 1492 Kristof Kolomb, Haiti'yi keşfetti.
• 1904 Japonlar Port Arthur’da Rus donanmasını yok etti.
• 1920 TBMM'de "Anadolu ve Rumeli Müdafaai Hukuk Grubu" kuruldu; Mustafa Kemal grup başkanlığına seçildi.
• 1921 Büyük Britanya ve İrlanda Birleşik Krallığı, İrlanda devrimci grubu Sinn Fein ile anlaşmaya vardı ve İrlanda'nın güneyi bağımsız bir devlet oldu.
• 1927 Türkiye Cumhuriyeti'nin ilk Vaşington Büyükelçisi Ahmet Muhtar Bey güven mektubunu sundu.
• 1927 Cumhuriyet döneminin ilk kâğıt paraları tedavüle çıkarıldı. 1, 5, 10, 50, 100, 500 ve 1000 liralık olmak üzere 7 ayrı değerde çıkarılan banknotlar eski Türkçe ve Fransızca bastırıldı.
• 1932 Almanya doğumlu İsviçreli fizikçi Albert Einstein Amerikan vizesi aldı.
• 1933 Birleşik Devletler'de 14 yıldır devam eden içki yasağı kalktı.
• 1933 Eskişehir Şeker Fabrikası açıldı.
• 1934 Türkiye'de kadınlara milletvekili seçme ve seçilme hakkı tanıyan kanun kabul edildi.
• 1941 Birleşik Krallık; Finlandiya, Macaristan ve Romanya'ya savaş ilan etti.
• 1942 Erbaa ve Niksar'da meydana gelen depremde 500 kişi öldü.
• 1945 Bermuda Şeytan Üçgeni'nde bir uçak kayboldu.
• 1950 Türkiye Cumhuriyeti Millî Savunma Bakanlığı, Kore'deki askerlerin %10'unun öldüğünü açıkladı. Radyo Gazetesi'ne göre, 150 asker öldü, 150 kayıp, 200 ile 300 yaralı var.
• 1951 Uluslararası Göç Örgütü (IOM) Kuruldu.İlk Kuruluş Adı Geçici Hükümetlerarası Göçmen Komitesi idi.
• 1953 Bektaşi Şeyhi Sırrı Baba, Bakanlar Kurulu kararıyla sınırdışı edildi.
• 1957 Sukarno tüm Hollandalıları Endonezya'dan sınırdışı etti.
• 1970 İstanbul Çapa Yüksek Öğretmen Okulu'nda 2 öğrenci vuruldu.
• 1978 Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği, Afganistan ile 20 yıllık dostluk anlaşması imzaladı.
• 1981 Türkiye Millî Basketbol Takımı, Sofya'da Yunanistan'ı 93-80 yenerek Balkan Şampiyonu oldu.
• 1986 Pınar Kür'ün "Bitmeyen Aşk" adlı romanı "müstehcenlik" gerekçesiyle toplatıldı.
• 1987 Türkiye İşçi Partisi (TİP) genel Sekreteri Nihat Sargın ve Türkiye Komünist Partisi (TKP) Genel Sekreteri Nabi Yağcı (Haydar Kutlu) tutuklandı.
• 1987 Cibali Tütün Fabrikası yandı.
• 1989 TGV Atlantique, 482,4 km/h sürate erişerek demiryolu hız rekorunu kırdı.
• 1995 MHP Genel Başkanı Alparslan Türkeş, "Cumhuriyetimizin ilk dönemlerinde olduğu gibi ezan Türkçe okunsun" diyen eski Devlet Güvenlik Mahkemesi başsavcısı Nusret Demiral'ın istifasını istedi.
• 2002 Oslo'da yapılan barış görüşmelerinde Sri Lanka'da 19 yıl süren savaştan sonra Tamil gerillaları ile hükümet arasında federal iktidar paylaşımı konusunda gelişme sağlandı.
• 2003 İntihar bombacıları güney Rusya'da bir trene saldırdılar: en az 46 kişi öldü.
• 2003 Türk Telekomünikasyon AŞ hızlı internet uygulaması ADSL'yi, kullanıma açıldı.

Tarihte Bugün Doğanlar

• 1903 Johannes Heesters, Hollandalı aktör, şarkıcı ve komedyen
• 1782 Martin Van Buren, 8. ABD başkanı (ö. 1862)
• 1879 Clyde Cessna, ABD'li uçak üreticisi (ö. 1954)
• 1890 Fritz Lang, Metropolis filminin yaratıcısı Avusturyalı yönetmen
• 1901 Walt Disney, ABD'li film yapımcısı (ö. 1966)
• 1901 Werner Heisenberg, Alman fizikçi
• 1902 Vasfi Rıza Zobu, Tiyatro ve sinema sanatçısı (ö. 1992)
• 1903 Cecil Frank Powell, İngiliz fizikçi Nobel Fizik Ödülü sahibi (ö. 1969)
• 1927 Erich Probst, Avusturyalı futbolcu (ö. 1988)
• 1932 Sheldon Lee Glashow, ABD'li fizikçi, Nobel Fizik Ödülü sahibi
• 1935 Bozkurt Kuruç, Tiyatro Sanatçısı
• 1946 Rıza Silahlıpoda, Türk müzisyen
• 1966 Demet Sağıroğlu, Türk müzisyen
• 1978 Irina Tebenikhina, Rus voleybolcu
• 1979 Matteo Ferrari, İtalyan futbolcu

Tarihte Bugün Ölenler

• 1791 Wolfgang Amadeus Mozart, Avusturyalı besteci (d. 1756)
• 1870 Alexandre Dumas père, Fransız yazar (d. 1802)
• 1926 Claude Monet, Fransız ressam (d. 1840)
• 1930 Musa Kazım Göksu, TBMM'de milletvekilliği yapmış siyasetçi.
• 1934 Ali Cenani, Osmanlı Meclisi Mebusanı'nda ve TBMM'de milletvekilliği yapmış siyasetçi
• 1945 Suphi Nuri İleri, gazeteci ve iktisatçı Türk profesör
• 1951 Abanindranath Tagore, Hintli yazar (d. 1871)
• 1986 Nezahat Tanyeri, Türk tiyatro ve sinema sanatçısı
• 1998 Erhan Akyıldız, Türk gazeteci
• 2002 Bernard Fresson, Fransız aktör
• 2002 Ne Win, Burmalı diktatör